6 ĐIỀU BẠN CẦN BIẾT VỀ BỆNH TIM MẠCH Ở PHỤ NỮ (PHẦN 2)

Admin 08/07/2021 - 17:12:32

Bệnh tim mạch ở phụ nữ thường diễn tiến âm thầm và có thể gây tử vong nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Tiếp nối Phần1, hãy cùng LeanCare tiếp tục tìm hiểu 3 điều cần biết về những yếu tố nguy cơ tim mạch ở phụ nữ và cách phòng bệnh từ sớm nhé.

1. Yếu tố nguy cơ đặc trưng ở phụ nữ

Nhắc đến yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch, người ta thường sẽ nghĩ ngay đến:

• Yếu tố bệnh lý: đái tháo đường (ĐTĐ), tăng huyết áp (THA), rối loạn lipid máu

• Lối sống: hút thuốc, béo phì, ít vận động^[1]

Một số yếu tố như hút thuốc, THA thường được liên tưởng đến ở “cánh mày râu”, vì thế nên nhiều người nghĩ rằng bệnh tim mạch nói chung là đặc trưng ở đàn ông. Thế nhưng, phụ nữ cũng có các yếu tố nguy cơ riêng biệt về mặt sinh lý có thể dẫn đến bệnh tim mạch như ^[2-6]:

1.1. Mang thai

• Đột quỵ: Nguy cơ đột quỵ ở phụ nữ mang thai cao gấp 3 lần so với phụ nữ cùng tuổi chưa từng mang thai, với tỷ lệ khoảng 30/100.000 ^[7]

• THA thai kỳ, tiền sản giật: Tiền sản giật làm tăng gấp đôi nguy cơ đột quỵ sau này ở phụ nữ. WHO ước tính tỷ lệ phụ nữ mang thai mắc tiền sản giật ở các nước đang phát triển chiếm khoảng 3% - gấp 7 lần so với các nước phát triển ^[8,9].

• ĐTĐ thai kỳ: là tình trạng bệnh ĐTĐ xảy ra khi phụ nữ mang thai. Cứ 10 phụ nữ mang thai thì có tới 3 người mắc ĐTĐ thai kỳ ^[10]. ĐTĐ thai kỳ có thể làm tăng đến 45% nguy cơ mắc phải các biến cố tim mạch về sau (bao gồm đột quỵ và nhồi máu cơ tim) ^[4,11]

Nguy cơ đột quỵ tăng ở phụ nữ mang thai và sau sinh

1.2. Mãn kinh

Suy giảm nồng độ estrogen trong giai đoạn mãn kinh dẫn đến sự gia tăng nguy cơ tim mạch. Ví dụ: Nguy cơ đột quỵ tăng gấp 2 lần sau 10 năm mãn kinh ^[12].

1.3. Sử dụng thuốc tránh thai

Sử dụng thuốc tránh thai có thể làm tăng 2,5 lần nguy cơ xảy ra các biến cố tim mạch nguy hiểm (đột quỵ và nhồi máu cơ tim) ^[13]. Những phụ nữ mắc kèm THA, ĐTĐ, >35 tuổi và/hoặc có hút thuốc là những người có nguy cơ cao hơn và cần đặc biệt chú ý ^[6].

2. Tin vui trong phòng ngừa bệnh tim mạch

"Phần lớn bệnh tim mạch ở phụ nữ có thể phòng ngừa được"

80% cơn đột quỵ ^[14]và các bệnh tim mạch khác có thể dự phòng được từ sớm nhờ ^[15,16]:

• Kiểm tra huyết áp thường xuyên để biết được mức huyết áp nền và phát hiện THA sớm.

• Cân bằng cuộc sống, hạn chế căng thẳng (stress).

• Duy trì lối sống lành mạnh, bao gồm: không hút thuốc, hạn chế rượu bia; chế độ dinh dưỡng hợp lý, ít muối, giàu chất xơ; tập thể dục.

• Chủ động trao đổi với bác sĩ về việc tầm soát nguy cơ và kiểm tra sức khỏe tim mạch định kỳ để tăng cơ hội kiểm soát bệnh từ đầu.

Kiểm soát THA để dự phòng các biến chứng tim mạch, nhất là đột quỵ

3. Thời gian định kỳ tầm soát bệnh tim mạch ở phụ nữ

Để tầm soát bệnh tim mạch hiệu quả nhất, bạn cần biết cách tầm soát các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn.

3.1. Định kỳ tầm soát Tăng huyết áp

Theo khuyến cáo chẩn đoán và điều trị THA của Hội Tim Mạch học Việt Nam 2018 ^[17]:

• Người lớn (≥18 tuổi) cần được kiểm tra huyết áp mỗi khi khám sức khỏe

• Định kỳ tầm soát THA mỗi 1-3 năm

• Ở người lớn tuổi (>50 tuổi) cần tầm soát THA thường xuyên vì nguy cơ THA tăng theo tuổi

3.2. Định kỳ tầm soát Đái tháo đường

Theo khuyến cáo của Bộ Y tế 2020 nên tầm soát ĐTĐ và tiền ĐTĐ trên đối tượng có nguy cơ ^[18]:

• Người thừa cân/béo phì (BMI ≥23 kg/m2) và có một trong các yếu tố sau:

o Người thân đời thứ nhất mắc ĐTĐ

o Tiền sử bệnh tim mạch do xơ vữa

o THA (huyết áp ≥140/90 mmHg) hoặc đang điều trị THA

o HDL-C <35 mg/dL và/hoặc triglycerid >250 mg/dL

o Hội chứng buồng trứng đa nang

o Ít hoạt động thể lực

o Các tình trạng khác liên quan đến đề kháng insulin (như dấu gai đen)

• Phụ nữ đã được chẩn đoán ĐTĐ thai kỳ cần theo dõi lâu dài, xét nghiệm lại ít nhất mỗi 3 năm

• Người ≥45 tuổi

Nếu kết quả xét nghiệm bình thường, việc tầm soát nên được lặp lại ít nhất mỗi 1-3 năm tùy theo kết quả ban đầu và các yếu tố nguy cơ ^[19].

3.3. Định kỳ tầm soát lipid máu:

• Nên tầm soát lipid máu ở phụ nữ ≥30 tuổi nếu có nguy cơ tim mạch cao (THA, ĐTĐ, tiền căn gia đình mắc bệnh mạch vành sớm) và ≥45 tuổi nếu không có các yếu tố này ^[20].

• Nên tái đánh giá mỗi 3 năm trên những phụ nữ đang điều trị lipid máu hoặc có nguy cơ tim mạch cao và mỗi 5 năm trên những phụ nữ có mức lipid máu vẫn còn dưới ngưỡng điều trị ^[21].

Tầm soát nguy cơ tim mạch và đột quỵ sớm là việc nên làm để kiểm soát bệnh ngay từ đầu

3.4. Tầm soát đặc biệt cho phụ nữ mang thai

• Tầm soát THA: tất cả thai phụ nên được tầm soát THA thai kỳ và tiền sản giật trong mỗi lần khám thai ^[20].

• Tầm soát ĐTĐ: tất cả thai phụ nên được tầm soát từ tuần lễ thứ 24-28 của thai kỳ ^[21].

Chăm sóc sức khỏe tim mạch cho phụ nữ vẫn còn nhiều thách thức cả ở hiện tại và tương lai. Sức khỏe trái tim của người mẹ và người vợ xứng đáng được lắng nghe và chăm sóc toàn diện. Bên cạnh duy trì lối sống lành mạnh, tầm soát và kiểm tra sức khỏe định kỳ là yếu tố không thể thiếu để quản lý bệnh từ sớm. Đó chính là cơ hội để phòng và điều trị bệnh ngay từ những bước đầu tiên.

GÓI XÉT NGHIỆM SỨC KHỎE TIM MẠCH TẠI NHÀ XEM THÊM TẠI ĐÂY

TRUNG TÂM Y KHOA QUỐC TẾ LEANCARE

Với thông điệp “Niềm tin đến từ trái tim”, đến với LeanCare, khách hàng sẽ được trải nghiệm cảm giác yên tâm ngay từ những bước đầu với chất lượng dịch vụ đến từ Nhật Bản.

Đi cùng đối tác chiến lược là Medic Lab - Trung tâm xét nghiệm và chẩn đoán uy tín với trang thiết bị hiện đại và chất lượng từ các tập đoàn lớn trên thế giới – giúp đảm bảo kết quả xét nghiệm nhanh và chính xác nhất.

Với chất lượng dịch vụ, kỹ năng chuyên môn và tâm huyết với nghề, LeanCare tự tin mang đến cho khách hàng những giá trị tốt nhất trong chăm sóc sức khỏe ban đầu, bao gồm các gói thăm khám định kỳ và tầm soát sớm bệnh tật cho mọi đối tượng.

Tài liệu tham khảo

National Health Service. Cardiovascular disease. Accessed date: April 30, 2021. https://www.nhs.uk/conditions/cardiovascular-disease/.
American Heart Association. Women Have a Higher Risk of Stroke. Accessed date: April 30, 2021. https://www.stroke.org/en/about-stroke/stroke-risk-factors/women-have-a-higher-risk-of-stroke.
John. A. Sawdon. Cardiac Health Foundation Of Canada. Did you know that 7 times as many women die from heart disease as cancer?. Accessed date: April 30, 2021. http://www.cardiachealth.ca/articles/didyouknow47.html.
Young L, Cho L. Unique cardiovascular risk factors in women. Heart. 2019;105:1656-1660.
Health and Stroke. Women and stroke. Accessed date: April 30 2021. https://www.heartandstroke.ca/stroke/what-is-stroke/types-of-stroke/women-and-stroke.
Adreenne D. Fehr, et al. Am Fam Physician. 2012 Dec 15;86(12):online.
Swartz RH, et al. Int J Stroke. 2017 Oct;12(7):687-697.
WHO. Make every mother and child count, in The world health report 2005. Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2005.
Osungbade KO, et al. J Pregnancy. 2011;2011:481095.
Aliya Jiwani, et al. The Journal of Maternal-Fetal & Neonatal Medicine. 2012;25(6):600-610.
Tobias DK, et al. JAMA Intern Med. 2017;177:1735-42.
Lisabeth L, Bushnell C. Lancet Neurol. 2012;11(1):82-91.
Stampfer MJ, et al. N Engl J Med. 1988;319:1313-7.
CDC. Preventing Stroke Deaths. Accessed date: April 30, 2021. https://www.cdc.gov/vitalsigns/stroke/index.html.
CDC. Women and Stroke. Accessed date: April 30, 2021. https://www.cdc.gov/stroke/women.htm.
CDC. Women and Heart Disease. Accessed date: April 30, 2021. https://www.cdc.gov/heartdisease/women.htm.
Hội Tim Mạch học Quốc gia Việt Nam (2018). Khuyến cáo về chẩn đoán và điều trị THA 2018. Truy cập: 30/4/2021. http://vnha.org.vn/data/Khuyen-Cao-THA-2018.pdf.
Bộ Y Tế (2020). Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị đái tháo đường típ 2. Truy cập: 30/4/2021. http://kcb.vn/wp-content/uploads/2017/08/HD-chan-doan-dieu-tri-DTD-2017.07.19-Approved.pdf.
Sandeep Vijan, et al. Screening for lipid disorders in adults. Uptodate database. Accessed date: April 30, 2021. https://www.uptodate.com/contents/screening-for-lipid-disorders-in-adult.
NICE (2019). Hypertension in pregnancy: diagnosis and management NICE guideline. Accessed date: April 30, 2021. https://www.nice.org.uk/guidance/ng133/resources/hypertension-in-pregnancy-diagnosis-and-management-pdf-66141717671365.
Bộ Y Tế - Vụ Sức khỏe Bà mẹ và Trẻ em (2018). Hướng dẫn quốc gia về dự phòng và kiểm soát đái tháo đường thai kỳ. Truy cập: 30/4/2021. http://canhgiacduoc.org.vn/SiteData/3/UserFiles/HDQD%20VE%20DAI%20THAO%20DUONG%20THAI%20KY.pdf.