5 CÂU HỎI THƯỜNG GẶP VỀ VẮC-XIN COVID-19

Admin 22/07/2021 - 20:45:28

Dịch bệnh COVID-19 đang diễn biến ngày càng phức tạp, số ca bệnh liên tục tăng cao, đe dọa nghiêm trọng sức khỏe cộng đồng. Do đó, tiêm phòng vắc-xin là giải pháp chủ động và hiệu quả nhất để giúp đẩy lùi đại dịch, góp phần tạo ra miễn dịch cộng đồng. Hãy cùng bác...

1. Vì sao tiêm vaccine rồi vẫn bị nhiễm COVID-19?

Không một loại vaccine nào có hiệu quả phòng bệnh tuyệt đối. Hầu hết vaccine COVID-19 có hiệu quả từ 70-95%.² Do đó, sau khi tiêm vaccine, vẫn có 1 số trường hợp mắc COVID-19.

Và, phải mất vài tuần sau khi tiêm chủng, cơ thể mới tạo đủ lượng kháng thể cần thiết.¹ Nếu tiếp xúc với nguồn lây ngay sau khi tiêm vaccine, cơ thể vẫn có khả năng nhiễm vi-rút SARS-CoV ².

Tuy nhiên, những trường hợp mắc COVID-19 sau khi tiêm chủng thường có triệu chứng rất nhẹ hoặc không có triệu chứng. Hầu như không xuất hiện các trường hợp bệnh nặng cần nhập viện điều trị.¹

2. Vaccine COVID-19 hiện nay có ngăn ngừa được biến chủng mới không?

Hiện nay, nhiều biến chủng COVID-19 mới, nguy hiểm hơn do khả năng lây nhiễm cao và độc tính mạnh. Trong 10 biến chủng phổ biến của vi-rút SARS-CoV ², biến chủng Delta - Ấn Độ đã được WHO xếp vào nhóm “đáng lo ngại”. Biến chủng này có tốc độ lây nhiễm cao hơn 40-50% so với biến chủng Anh, thời gian ủ bệnh ngắn và độc lực cao hơn, các triệu chứng nặng hơn.⁹

Vaccine COVID-19 của Pfizer và Astrazeneca đã được chứng minh có hiệu quả chống lại chủng vi-rút mới từ Ấn Độ.⁹Đồng thời, WHO-EURO khuyến cáo rằng tất cả các vaccine hiện tại đều có khả năng chống lại những biến chủng virus SARS-CoV 2 mới xuất hiện.¹⁰ Do đó, việc tiêm chủng vaccine COVID-19 là rất cần thiết, đặc biệt trong trường hợp các biến chủng mới đang lan rộng.

3. Sự khác biệt giữa các loại vaccine COVID-19 hiện nay trên thị trường?

Hiện nay có nhiều loại vaccine COVID-19 với những thành phần và hiệu quả khác nhau. Vaccine có thể chứa toàn bộ virus bất hoạt hoặc một phần của virus đã được điều chỉnh, vô hại (mã di truyền mRNA, protein).^1,5

Dưới đây là 4 vaccine Covid đã được phê duyệt tại thị trường Việt Nam với quy trình nghiên cứu nghiêm ngặt, đảm bảo an toàn và hiệu quả cho người sử dụng (tính đến 27/06/2021).

4. Sau khi tiêm, cơ thể bạn sẽ phản ứng như thế nào? ^[11,12,13]

Các tác dụng phụ thường gặp sau khi tiêm vaccine, bao gồm:

- Tại chỗ tiêm: Đau, mẩn đỏ, đau cơ, sưng tấy

- Toàn thân: Mệt mỏi, đau đầu, ớn lạnh, sốt hoặc buồn nôn

Những triệu chứng xuất hiện sau khi tiêm thường nhẹ và không kéo dài lâu (1-2 ngày).

Các tác dụng phụ nghiêm trọng, rất hiếm gặp:

- Hình thành cục máu đông, giảm tiểu cầu: cực kì hiếm gặp (vaccine của AstraZeneca: 17/1.000.000 người tiêm liều 1 và 2/1.000.000 người tiêm liều thứ 2) và chưa có trường hợp nào ghi nhận ở Việt Nam. Biến chứng này có thể xuất hiện từ ngày 4 đến ngày 30 sau khi tiêm vaccine, khoảng thời gian cao điểm cho các triệu chứng ban đầu là từ ngày 6 đến ngày 14. Do đó, cần chú ý theo dõi sức khỏe trong vòng 30 ngày sau khi tiêm và lập tức liên hệ với cơ sở y tế nếu xuất hiện các triệu chứng bất thường (đau đầu dai dẳng, dữ dội, co giật, nhìn mờ, khó thở, đau ngực, đau bụng hoặc phù chân).

- Sốc phản vệ sau khi tiêm: tỷ lệ cực kì thấp, hoàn toàn có thể xử lí nếu nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế.

Do đó, người tiêm vaccine sẽ ở lại nơi tiêm chủng trong vòng 30-60 phút sau khi tiêm để theo dõi và phát hiện sớm những biến chứng nặng như sốc phản vệ. Khi đã về nhà, người được tiêm chủng nên tự theo dõi trong 48 giờ tiếp theo để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường (triệu chứng nặng, nghiêm trọng hoặc kéo dài), và báo ngay cho nhân viên y tế để được tư vấn kịp thời.
Tự theo dõi sức khoẻ nên được tiếp tục trong 30 ngày sau đó vì các dấu hiệu sớm liên quan đến biến chứng huyết khối - giảm tiểu cầu sau tiêm phòng Covid-19 thường xuất hiện từ ngày thứ 4 cho đến ngày 30 sau khi tiêm. Khoảng thời gian cao điểm cho các triệu chứng ban đầu là ngày 6 đến ngày 14.

5. Có nên uống thuốc giảm đau, hạ sốt TRƯỚC khi tiêm vaccine COVID-19?

KHÔNG có khuyến cáo nào về việc sử dụng thuốc giảm đau hoặc thuốc chống dị ứng trước khi tiêm vaccine COVID-19. Việc sử dụng thuốc trước khi tiêm có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của vaccine.¹⁵

CÓ THỂ sử dụng các thuốc không kê toa sau khi tiêm vaccine COVID-19 để làm giảm những tác dụng phụ sau tiêm. Tuy nhiên, bạn cần trao đổi kỹ với nhân viên y tế về triệu chứng của bản thân trước khi sử dụng.¹⁵

MỘT SỐ LỜI KHUYÊN TỪ PHÒNG KHÁM QUỐC TẾ LEANCARE

Trước khi tiêm vaccine COVID-19, chủ động trao đổi với nhân viên y tế về những vấn đề của bản thân:

- Nêu rõ tình trạng sức khỏe hiện tại: các bệnh mạn tính đang mắc, thuốc đang sử dụng, tiền sử dị ứng hoặc phản vệ với bất kỳ tác nhân nào

- Nếu là tiêm lần thứ 2, phải thông báo các phản ứng sau tiêm lần trước

- Có đang mang thai hoặc cho con bú không

Ngoài ra, có một số cách có thể giúp làm dịu các triệu chứng khó chịu sau khi tiêm vaccine như:

- Tại chỗ: Áp khăn sạch, mát, ẩm lên khu vực tiêm và vận động nhẹ nhàng cánh tay sẽ giúp giảm đau và cảm giác khó chịu tại chỗ tiêm.

- Toàn thân: Uống nhiều nước và mặc trang phục nhẹ nhàng, thoáng mát sẽ giúp giảm khó chịu do sốt.

- Hạn chế các chất kích thích như rượu, bia: có thể gây mất nước, khiến cơ thể mệt mỏi và khó chịu hơn

- Ăn món ăn giàu vitamin A, C, D, E và Protein (chất đạm), ăn nhiều rau, trái cây

DOWNLOAD Tài liệu tìm hiểu về trước và sau tiêm Vaccine tại đây

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Hiểu biết về cách thức hoạt động của vaccine COVID-19. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). https://vietnamese.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/different-vaccines/how-they-work.html (Truy cập ngày 21/06/2021)
Olliaro, Piero et al. COVID-19 vaccine efficacy and effectiveness—the elephant (not) in the room. The Lancet Microbe, Volume 0, Issue 0.
Miễn dịch cộng đồng: Mục tiêu rượt đuổi. Tuổi trẻ Online. https://tuoitre.vn/mien-dich-cong-dong-muc-tieu-ruot-duoi-20210602221105081.htm (Truy cập ngày 21/06/2021)
Liệu có thể sớm đạt được miễn dịch cộng đồng COVID-19? Tạp chí Khoa học Công Nghệ Việt Nam. http://vjst.vn/vn/tin-tuc/4535/lieu-co-the-som-dat-duoc-mien-dich-cong-dong-covid-19.aspx (Truy cập ngày 21/06/2021)
COVID-19: How do inactivated vaccines work? Medical News Today. https://www.medicalnewstoday.com /articles/covid-19-how-do-inactivated-vaccines-work (Truy cập ngày 21/06/2021)
COVID-19 Vaccine AstraZeneca confirms 100% protection against severe disease, hospitalisation and death in the primary analysis of Phase III trials. Astrazenceca. https://www.astrazeneca.com/media-centre/press-releases/2021/covid-19-vaccine-astrazeneca-confirms-protection-against-severe-disease-hospitalisation-and-death-in-the-primary-analysis-of-phase-iii-trials. (Truy cập ngày 21/06/2021)
Vaccine COVID-19 (corona): loại nào hiệu quả & giá bao nhiêu? Vietnam Vaccine J&C. https://vnvc.vn/vaccine-covid-19/ (Truy cập ngày 21/06/2021)
Mahase E. Covid-19: Novavax vaccine efficacy is 86% against UK variant and 60% against South African variant BMJ 2021; 372 :n296.
Vắc xin Pfizer và AstraZeneca hiệu quả với biến thể lần đầu phát hiện ở Ấn Độ. Tuổi trẻ Online. https://tuoitre. vn/vac-xin-pfizer-va-astrazeneca-hieu-qua-voi-bien-the-lan-dau-phat-hien-o-an-do-2021 (Truy cập ngày 21/06/2021)
COVID Vaccines Protect Against Top Variants, WHO Says. WebMD. https://www.webmd.com /vaccines/covid-19-vaccine/news/20210521/covid-vaccine-variant-protection
Các tác dụng phụ có thể xảy ra sau khi tiêm vaccine ngừa COVID-19. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). https://vietnamese.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/expect/after.html (Truy cập ngày 21/06/2021)
Tác dụng phụ sau khi tiêm vaccine COVID-19. Vietnam Vaccine J&C. https://vnvc.vn/tac-dung-phu-sau-khi-tiem-vaccine-covid-19/ (Truy cập ngày 21/06/2021)
I got AstraZeneca for my first dose. Which vaccine should I get for my second? University of Waterloo - School of Pharmacy. https://uwaterloo.ca/pharmacy/sites/ca.pharmacy/files/uploads/files/i_got_astrazeneca_for_my_first_dose._which_vaccine_is_best_for_my_second_1_pager.pdf (Truy cập ngày 21/06/2021)
Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị hội chứng giảm tiểu cầu, huyết khối sau tiêm vắc xin COVID-19. Bộ Y Tế. https://kcb.vn/huong-dan-chan-doan-dieu-tri-hoi-chung-giam-tieu-cau-huyet-khoi-sau-tiem-vac-xin-covid-19.html (Truy cập ngày 21/06/2021)
Preparing for Your COVID-19 Vaccination. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/prepare-for-vaccination.html (Truy cập ngày 21/06/2021)